تاریخچه کوتاه اما شگفت انگیز تسلا - وبلاگ سیمبیان

به گزارش وبلاگ سیمبیان، در حالی که سهام تسلا طی چند وقت اخیر به شکلی انفجاری دچار افزایش ارزش شده و در برهه ای کوتاه به بالاتر از 900 دلار به ازای هر سهم هم رسید، اکنون زمان خوبی است به تاریخچه تسلا بپردازیم که داستانی نسبتا کوتاه اما شگفت انگیز راجع به تبدیل شدن به ارزشمندترین تولیدکننده اتومبیل در آمریکا به حساب می آید. تولیدکننده ای که ارزش بازارش حتی از رقبای بسیار قدیمی مانند جنرال موتور، فیات کرایسلر و فورد هم بیشتر شده. برای شرکتی که عمری کمتر از 20 سال دارد، این دستاوردی عظیم است، اما در عین حال عظیمترین دستاورد تسلا نیست.

عظیمترین دستاورد تسلا این است که برای بیش از 18 سال به حیات ادامه داده و در این جهت، چندین بار به سوددهی هم رسیده است.

نخستین روزهای تسلا

تسلا حیات خود را به عنوان Tesla Motors و در سال 2003 میلادی آغاز کرد و فرزند خلف یک مهندس الکتریک و یک محقق کامپیوتری بود که قصد داشتند یک اتومبیل الکتریکی بسازند که از نظر ظاهر و عملکرد، با یک اتومبیل گازوییلی برابری می نماید.

مارتین ابرهارد و مارک تارپنینگ پیش از اینکه تصمیم به ساخت یک اتومبیل الکتریکی بگیرند، در ساخت یک استارتاپ در حوزه کتاب های الکترونیکی همکاری داشتند. شرکت NuovoMedia آن ها در سال 1997 میلادی تأسیس شد و سه سال بعد، شرکت Gemstar TV Guide Internation آن را به قیمت 187 میلیون دلار خرید.

به گفته تارپنینگ، در آن موقع این دو می خواستند یک شرکت دیگر راه بیندازند، اما در ابتدا نمی دانستند که دقیقا می خواهند چه نمایند. او در جریان یک مصاحبه طی سال 2009 میلادی گفت: می دانستیم که می خواهیم یک مشکل واقعی را رفع کنیم، ولی نمی توانستیم یک ابزار شبکه دیگر بسازیم.

در ابتدا این دو به فکر سلول های سوختی و اتانول سلولزی افتادند و در صدد حل مسائل ناشی از رسیدن به پیک مصرف نفت برآمدند؛ یک نگرانی عظیم در اواخر دهه 2000 میلادی. اما در نهایت آن ها خودروهای الکتریکی را برگزیدند. اما نه هر خودرویی، بلکه یک خودروی الکتریکی الهام بخش که زیبا و گران قیمت بود، تصویری تازه از این خودروها ترسیم می کرد و عموم مردم را به استفاده از آن ها ترغیب می ساخت.

رودستر

برای ساخت این اتومبیل الهام بخش، ابرهارد و تارپنینگ احتیاجمند سرمایه بودند. نخستین دور از سرمایه ها در سال 2004 تأمین شد و مهم ترین سرمایه گذار هم ایلان ماسک، هم موسس کمپانی پی پل بود. به عنوان یک میلیاردر تازه از راه رسیده بعد از اینکه eBay پی پل را در سال 2002 خرید، ماسک به پول کافی و لازم برای پیش بردن کار ابرهارد و تارپنینگ دسترسی داشت.

با گذشت سه سال و پشت سر گذاشتن سه فرایند جذب سرمایه، تسلا موتورز پا به حیات گذاشت و ورژن نهایی نخستین اتومبیل تسلا، یعنی رودستر هم زاده شد. این اتومبیل در سال 2008 میلادی به فراوری انبوه رسید. تسلا برچسب قیمت 109 هزار دلار را برای نخستین رودستر انتخاب کرد و بین سال های 2008 تا 2012، توانست 2450 واحد از آن را به فروش برساند.

این اتومبیل یقینا توانست انتظارات را برآورده کند. شتاب دهی صفر تا صد در کمتر از 4 ثانیه انجام می شد و اتومبیل به بیشینه سرعت 217 کیلومتر بر ساعت می رسید. در ضمن با هر بار شارژ باتری ، امکان پیمودن 400 کیلومتر مهیا بود

البته که سال های پیش از فراوری انبوه نخستین اتومبیل الکتریکی لوکس دنیا، چالش های فراوانی برای تسلا به همراه آورد. ایلان ماسک که آن موقع رییس هیأت مدیره کمپانی بود، اختلاف نظراتی با مارتین ابرهارد داشت که در نهایت باعث شد او از کار در تسلا کناره گرفته و از این شرکت شکایت کند. این پفرایند قضایی به نفع تسلا به سرانجام رسید، اما کمپانی از لحاظ مالی در شرایط سختی به سر می برد و اساسا هزینه ها بیشتر از درآمد بود.

نقشه مخفی

در سال 2006 میلادی، ایلان ماسک مستنداتی تحت عنوان Secret Master Plan منتشر کرد که برنامه های طولانی مدت رییس هیأت مدیره تسلا را برای کمپانی تشریح می کرد. در این مستندات، ماسک گفت هدفش از سرمایه گذاری روی تسلا موتورز این نبوده که فقط اتومبیل بسازند و بفروشند. او برنامه هایی عظیمتر داشت.

هدف از سرمایه گذاری روی تسلا یاری به تسهیل فرآیند گذار از مالی مبتنی بر معادن و سوزاندن هیدروکربن به سمت یک مالی الکتریکی و خورشیدی است که به نظرم اصلی ترین روش برای دستیابی به راهکارهای پایدار به حساب می آید. برنامه ماسک برای تحقق این مهم ساده اما هوشمندانه بود؛ اتومبیل اسپورت بساز، از پول آن برای ساخت یک اتومبیل مقرون به صرفه استفاده کن، از پول آن برای ساخت یک اتومبیل مقرون به صرفه تر استفاده کن، درحالی که تمام این کارها را انجام می دهی گزینه هایی برای فراوری انرژی الکتریکی بدون هیچ گونه انتشار دی اکسید کربن هم بساز.

از آن موقع به بعد، تسلا دقیقا مشغول انجام همین کار بوده و به موفقیتی نسبی دست یافته.

عمومی شدن

2008 سال خوبی برای هیچ کس نبود و تسلا هم که از پیش در گرفتاری های مالی به سر می برد، سالی بسیار سخت را تجربه کرد. در آن سال، ایلان ماسک تبدیل به مدیر عامل کمپانی و جایگزین تارپنینگ شد که تسلا را به صورت کامل ترک نموده بود. ماسک به سرعت آغاز به تعدیل بعضی نیروها و اعلام نمود که عرضه اتومبیل بعدی تسلا، یعنی مدل 3، تا سال 2011 به تعویق می افتد.

با دریافت چند وام، تسلا از نخستین سال بحران مالی جان سالم به در برد؛ یک وام 40 میلیون دلار باعث شد کمپانی در سرانجام سال 2008 از ورشکستگی نجات یابد و سال بعد نیز کمپانی آلمانی Daimler حدودا 10 درصد از سهام تسلا را به قیمت 50 میلیون دلار خرید. در همان سال، دپارتمان انرژی ایالات متحده نیز وامی 465 میلیون دلاری در اختیار تسلا قرار داد.

اما حتی این وام ها هم برای رفع سازی تمام مسائل کافی نبودند. بنابراین در سال 2010، تسلا خبر از عرضه اولیه سهام خود داد. این کار در ماه ژوئن و در بازار بورس نزدک عملی شد و تسلا با فروش 13.3 میلیون از سهام خود (با ارزش 17 دلار به ازای هر سهم) بیش از 226 میلیون دلار جمع آوری کرد. در روز عرضه اولیه، سهام کمپانی ارزشی 40 درصد بالاتر از قبل یافت. 7 سال بعد و در ماه ژوئن 2019، ارزش هر سهم تسلا به 370 دلار رسیده بود.

طی سال 2010، تویوتا هم وارد میدان شد و 50 میلیون دلار روی تسلا سرمایه گذاری کرد تا دو کمپانی به ساخت یک اتومبیل الکتریکی مشرک بپردازند. این همکاری سال ها ادامه یافت اما تویوتا بالاخره سهام خود را در سال 2017 فروخت.

مدل اس

در سال 2009 و در میانه یک بحران مالی جدی، تسلا از مدل پروتوتایپ مدل اس رونمایی کرد؛ سدان جدیدی که با قیمت 76 هزار دلار، مقرون به صرفه تر از مدل پیشین ظاهر می شد. این اتومبیل در سال 2012 به فراوری انبوه رسید و در همان سال، تسلا توانست 3100 واحد از مدل اس را روانه بازار کند.

مدل اس در تمام معیارهای برجسته برای سنجش عملکرد، بالاترین امتیاز ممکن را دریافت کرد و به یکی از محبوب ترین اتومبیل های دنیا تبدیل شد.

مدل اس در سه ورژن به دست مشتریان می رسید که اصلی ترین تفاوت میان آن ها، ظرفیت باتری بود. ارزان ترین ورژن یک باتری پک 40 کیلووات ساعتی داشت و واقعا هم ارزان بود، اما خیلی زود معلوم شد که خریداران بالقوه اتومبیل های تسلا اهمیت چندانی به قیمت گذاری های پایین نمی دهند. آنچه برای مشتریان اهمیت داشت، امکان پیمودن مسافت بیشتر با هر بار شارژ بود. بنابراین پیش از اینکه حتی فراوری ورژن 40 کیلووات ساعتی مدل اس آغاز گردد، تسلا آن را کنسل کرد و تنها به فراوری ورژن های 60 و 85 کیلووات ساعتی پرداخت.

بین سال های 2013 تا 2016 میلادی، تسلا در هر سال بالغ بر 50 هزار واحد از مدل اس فراوری می کرد.

مدل اکس

اتومبیل شاسی بند تسلا مدت کوتاهی بعد از مدل اس از راه رسید و درست مانند سدان تسلا، بالاترین امتیازهای ممکن را از سازمان ملی امنیت ترافیک عظیمراه در ایالات متحده دریافت کرد. فروش مدل اکس در سال 2015 آغاز شد و تا سال 2017، تسلا 2000 واحد از آن را در آمریکا فروخته بود. بار دیگر خریداران اهمیت چندانی به ورژن ارزان قیمت دستگاه نشان ندادند و به سراغ مدلی می رفتند که باتری پک 75 کیلووات ساعتی داشت.

درست مانند مدل اس، فراوری مدل اکس با چند تأخیر روبرو شد و این یعنی اتومبیل ها هم دیرتر از موعد مقرر به دست خریداران رسدند. اما با گذر زمان، مسائل فراوری و عرضه رفع شدند و حالا تسلا برای عرضه یک محصول جدید آماده بود؛ کراس اوور Model Y.

مدل 3

محصول بازی عوض کن تسلا و اتومبیل الکتریکی لوکس و حقیقتا مقرون به صرفه ای که ماسک در Secret Master Plan راجع به آن صحبت می کرد، به خاطر تأخیرهای طولانی مدت در هر مرحله، بدنام ترین محصول کمپانی بود. بعضی این بحث را پیش می کشند که تأخیرهای گسترده به خاطر این بود که ایلان ماسک ددلاین هایی بسیار سختگیرانه برای تسلا معین نموده بود، اما دلیلش هرچه که باشد، این تأخیرها به بهای کاهش ارزش سهام کمپانی تمام شدند. به همین خاطر، احتیاج به یک عرضه عمومی سهام دیگر احساس می شد که 1.46 میلیارد دلار برای کمپانی به ارمغان آورد.

اما این رقم هم برای بستن فرایند فراوری مدل 3 در سطح دلخواه ایلان ماسک کافی نبود که می خواست فراوری سالانه اتومبیل ها را به نیم میلیون واحد برساند؛ در نیمه دوم سال 2017 میلادی، زمانی که ماسک گفت تسلا بین 100 هزار تا 200 هزار اتومبیل روانه بازار می نماید، در حقیقت تنها 55 هزار اتومبیل عرضه شد.

با وجود تمام تاخیرها و مسائل، صدها هزار نفر به دنبال خرید مدل 3 بودند. تا ماه مه 2016، بیش از 370 هزار واحد از این اتومبیل که قیمت پایه 36 هزار دلاری داشت رزرو شدند.

تسلا تا سال 2018 میلادی کماکان با مسائل گسترده در فراوری مدل 3 دست و پنجه نرم می کرد، اما طی سال بعدی بالاخره توانست به اهداف خود دست پیدا کند. در سال 2019، این فراورینماینده اتومبیل های الکتریکی بالغ بر 367500 اتومبیل عرضه کرد که 50 درصد بیشتر از تمام اتومبیل های عرضه شده در سال قبلی بود. در ماه ژانویه 2020 تسلا آغاز به عرضه نخستین اتومبیل های مدل 3 فراوریشده در چین کرد.

همین طور که تقلا برای رسیدن به ددلاین ها ادامه می یافت، تسلا توانست یک کامیون تمام الکتریکی به نام Semi عرضه کند و بعد هم شاهد یک وانت پیکاپ بحث برانگیز به نام سایبرتراک بودیم. آن طور که ایلان ماسک می گوید، سایبرتراک در نخستین روزهای رونمایی از اتومبیل، توسط 200 هزار نفر پیش خرید شد.

سوپرشارژرها و گیگافکتوری

وقتی شما تصمیم به ساخت اتومبیل های تمام الکتریکی می گیرید، طبیعتا می خواهید رانندگان به یک شبکه گسترده برای شارژ اتومبیل های خود دسترسی داشته باشند. این همان کاری است که تسلا در سال 2012 انجام داد و نخستین ایستگاه های سوپرشارژر در کالیفرنیا تأسیس شدند. به این ترتیب رانندگان تسلا مدل اس می توانستند باتری اتومبیل های خود را به رایگان شارژ نمایند.

با گذشت 7 سال، شبکه سوپرشارژر در سال 2019 بیش از 1800 ایستگاه داشت و می شد 15911 شارژر در سراسر آمریکای شمالی، اروپا و آسیا یافت. رانندگان هم می توانستند اتومبیل های خود را در کمتر از نیم ساعت شارژ نمایند. اگرچه این کار همچنان زمان بیشتری نسبت به پر کردن باک اتومبیل های گازوییلی می برد، اما تکنولوژی شارژ تسلا اکنون سریع ترین چیزی است که در دسترس عموم مردم قرار گرفته.

گذشته از ایستگاه های شارژ، تسلا هزینه زیادی را صرف گسترش ظرفیت فراوری باتری های خود کرد. فرایند فراوری نخستین کارخانه فراوری باتری تسلا که گیگافکتوری نام گرفته طی سال 2014 در نوادا آغاز شد و تا سال 2016، این کارخانه آغاز به کار کرد.

ظرفیت فراوری در ابتدا 35 گیگاوات ساعت بود، اما تا سال 2020 امکان فراوری سلول های باتری 105 گیگاوات ساعتی و باتری پک های 150 گیگاوات ساعتی برای استفاده در محصولات تسلا مهیا شد. البته که تاسیسات نوادا، تنها نخستین کارخانه تسلا بود. این کمپانی یک تأسیسات دیگر در نیویورک بنا کرد، سومین تأسیساتش در چین است و چهارمین تأسیسات هم در آلمان ساخته خواهد شد.

مسائل آتش سوزی و ناوبری اتوماتیک

بعد از آتش سوزی یک مدل اس طی سال 2013 و در شهر سیاتل، تسلا به سرخط خبرگزاری ها راه پیدا کرد. این نخستین نمونه از مجموعه ای از آتش سوزی اتومبیل های تسلا طی سال های بعدی بود که بعضی از آن ها جان رانندگان را هم دریافتد.

این حوادث باعث شکل گیری بحث های تازه راجع به امنیت اتومبیل های الکتریکی شد، به خصوص به این خاطر که باتری های لیتیوم یونی پتانسیل فراوان برای آتش دریافت دارند. اما تسلا با نقدها مقابله کرد و گفت افرادی که جان خود را از دست دادند، حتی بدون آتش سوزی هم جان می باختند؛ در واقع در حداقل دو مورد، رانندگان داشتند با سرعت بسیار بالاتری نسبت به سرعت مجاز حرکت می کردند.

یکی دیگر از مسائلی که منجر به نقدها فراوان از کمپانی شد، سیستم ناوبری اتوماتیک اتومبیل های تسلا بود. این قابلیت در سال 2015 میلادی از راه رسید و از آن موقع، بیش از یک دوجین حادثه در اتومبیل هایی داشته ایم که ناوبری اتوماتیکشان روشن بوده.

در بیشتر سانحه ها، رانندگان کاملا بر ناوبری اتوماتیک اتکا نموده بودند، آن هم با وجود اینکه تسلا به وضوح گفته بود حالت خودران هنوز نهایی نشده و رانندگان باید همیشه دست های خود را روی فرمان اتومبیل نگه دارند.

مقامات می گویند در بقیه اتفاقات، حوادث به خاطر نواقص موجود در سیستم ناوبری اتوماتیک بوده است. بعضی حتی گزارش های آماری امنیت در اتومبیل های تسلا را زیر سؤال می برند و اطلاعات رسمی کمپانی را قابل استناد نمی دانند.

مسائل قانونی

با چنین تاریخچه پر فراز و نشیبی، جای تعجب ندارد که تسلا تا به امروز با چندین چالش قانونی روبرو شده است. این کمپانی مدتی پیش با پفراینده قضایی سهام دارانی روبرو شد که می گویند هیأت مدیره تسلا با نشان دادن چراغ سبز به فرایند خرید کمپانی SolarCity، علیه منافع سهام داران عمل نموده. و این تنها یکی از مسائل قانونی تسلا از زمان ظهورش تا به امروز بوده است.

کارمندان تسلا تا به امروز چندین بار از کمپانی شکایت نموده اند و کمیسیون مبادلات و امنیت آمریکا هم بارها به تجسس عملکرد آن پرداخته است. برجسته ترین نمونه مربوط به توییت سال 2018 ایلان ماسک بود که در آن نوشت می خواهد تسلا رو خصوصی کند و همین حالا هم سرمایه لازم را از سرمایه گذاران عرب دریافت نموده. این توییت تأثیری شگرف روی ارزش سهام کمپانی گذاشت و با واکنشی از سوی کمیسیون مبادلات و امنیت همراه بود که به بهای از دست دادن سمت رییس هیأت مدیره از سوی ماسک تمام شد.

در ادامه فرایندی که عمدتا ناشی از مسؤولیت ناپذیری ماسک در استفاده صحیح از شبکه های اجتماعی بود، کمیسیون مبادلات و امنیت آمریکا، تسلا را به خاطر یک توییت دیگر که به ارقام فراوری برنامه ریزی شده در سال 2019 مربوط بود، به دادگاه برد. البته که قاضی در نهایت اعلام نمود دو طرف باید اختلافشان را میان خود حل نمایند.

اگرچه این احتمالا عجیب ترین پفراینده ای بود که دامنگیر تسلا شد، اما چند پفراینده قضایی راجع به حوادث مربوط به اتومبیل های تسلا را هم شاهد بوده ایم و بعضی خریداران ادعا می نمایند قابلیت های تبلیغ شده، آن طور که باید کار نمی نمایند. تحلیلگران می گویند هرچه میزان فروش تسلا بالاتر برود، پفراینده های قضایی هم بیشتر خواهند شد.

از بی پولی تا شرایطی مساعد

از زمان تاسیسش، تسلا تنها در بعضی برهه ها به سوددهی رسیده است. نخستین سوددهی در سال 2013 گزارش شد و سپس سهام داران باید چند سال منتظر باقی می ماندند تا تسلا دوباره به کسب سود بپردازد. در سرانجام سال 2019 میلادی، این کمپانی گزارش کرد که مجموعا در پنج سه ماهه به سوددهی رسیده و هیچ وقت برای یک سال کامل سود ننموده است. اما باز هم عملکرد کمپانی به مراتب بهتر از آن چیزی بود که سرمایه گذاران سودجو پیش بینی می کردند و عملکرد خوب تسلا میلیاردها دلار به آن ها ضرر زد.

تسلا تا همین امروز به پول نقد اندکی دسترسی دارد، اما بالاخره توانسته به اهداف خود از نظر فراوری و عرضه دست یابد و بنابراین چند نگرانی کمتر دارد. این موضوع از عرضه مدل جدید سایبرتراک و ورژن تازه تسلا مدل اس تعیین است و تسلا احتمالا می تواند روی توسعه مدل های جدید هم متمرکز باشد.

• خودروی کامپکت ارزان قیمت تسلا شاید زودتر از انتظار عرضه گردد

منبع: OilPrice